06 Μαρ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΥΠΝΟΥ
Έχουν αρχίσει να αναρωτιούνται για αυτόν εδώ και χιλιάδες χρόνια. Προσπάθησαν να τον καταλάβουν. Προσπάθησαν να τον εξηγήσουν. Τόσους αιώνες μετά, και ακόμα ανακαλύπτουμε στοιχεία γι’ αυτόν. Τι είναι, όμως, τελικά ο Ύπνος και ποια είναι η σημασία του;
Στην αρχαία Ελλάδα ήταν τόσο σημαντικός που είχε τη δική του θέση στο πάνθεον. Για τους αρχαίους Έλληνες ήταν γιος της Νύχτας και του Ερέβους, και δίδυμος αδερφός του Θανάτου. Η δύναμή του ήταν τόσο μεγάλη, που μπορούσε να κοιμίσει τους πάντες, ανθρώπους και θεούς. Από τους γιους του, τους Όνειρους, ο πιο σημαντικός ήταν ο Μορφέας, που έκανε την εμφάνιση του στα όνειρα των κοινών θνητών, των βασιλιάδων και των ηρώων.
Ακόμα και σήμερα, χρησιμοποιείται η έκφραση “παραδόθηκε στην αγκαλιά του Μορφέα”, για τους τυχερούς που απολαμβάνουν έναν καλό ύπνο, που τους προσφέρει απόλυτη χαλάρωση, ευεξία και αποθέματα ενέργειας και διαύγειας για την επόμενη μέρα. Τη σημασία του ύπνου γνώριζαν καλά ο Γιόχαν Βόλφγκανγκ φον Γκαίτε και ο Άλμπερτ Αϊνστάιν, που φρόντιζαν να λαμβάνουν 10 ώρες ύπνου καθημερινά.
Αν και σήμερα έχουμε συνηθίσει να κοιμόμαστε συνεχόμενα για 7-9 ώρες κάθε βράδυ, δεν συνέβαινε πάντα έτσι. Κατά τον Μεσαίωνα, οι άνθρωποι συνήθιζαν να χωρίζουν τον ύπνο τους σε δύο περιόδους. Η πρώτη λάμβανε χώρα λίγες ώρες μετά τη δύση του ηλίου για μερικές ώρες. Κατόπιν, οι άνθρωποι ξυπνούσαν για 2 με 3 ώρες, κατά τη διάρκεια των οποίων έκαναν διάφορες δουλειές, επισκέπτονταν τους γείτονες, διάβαζαν ή έκαναν σεξ. Έπειτα, έπεφταν για ύπνο για δεύτερη φορά, για μερικές ακόμα ώρες μέχρι να ξημερώσει.
Σε κάποιους πολιτισμούς αυτό το είδος ύπνου “κατά διαστήματα” διατηρείται (με αλλαγμένη μορφή) μέχρι και σήμερα. Στις μεσογειακές χώρες, για παράδειγμα, πολλοί άνθρωποι επιλέγουν να κοιμηθούν μερικές ώρες νωρίς το απόγευμα και να κοιμηθούν ξανά αργότερα το βράδυ, ώστε να συμπληρώσουν τις απαραίτητες ώρες ύπνου.
Παρ’ όλα αυτά, το μοτίβο του ύπνου χωρισμένου σε περιόδους κατά τη διάρκεια της νύχτας, άρχισε να αλλάζει με τη Βιομηχανική Επανάσταση. Η δουλειά σε βάρδιες, η ανακάλυψη του ηλεκτρισμού και η αλλαγή στους ρυθμούς της ζωής δεν επέτρεπε στους ανθρώπους να κοιμούνται όποτε θέλουν ή το έχουν ανάγκη, αλλά μόνο το βράδυ, συνεχόμενα, για κάποιες ώρες. Σε αυτό το πλαίσιο έκανε και την εμφάνισή του το αίτημα “8 ώρες εργασία, 8 ώρες ψυχαγωγία, 8 ώρες ξεκούραση”, το οποίο, αν και θεωρητικά εφαρμόστηκε, σαν πραγματικότητα μας διαφεύγει ακόμα και σήμερα.
Τη δεκαετία του 1990, ίσως και λόγω της διάσημης συνήθειας της Θάτσερ να κοιμάται μόνο 4 ώρες την ημέρα, οι αγχωτικοί ρυθμοί της ζωής και η πίεση για όλο και περισσότερο χρόνο αφιερωμένο στην εργασία, έκαναν τους ανθρώπους να πιστεύουν πως το να κοιμάται κανείς ελάχιστα είναι δείγμα επαγγελματικής επιτυχίας και σκληρής δουλειάς. Ευτυχώς, το αφήγημα αυτό σήμερα ανατρέπεται, αφού πολλαπλές μελέτες έχουν καταδείξει τα τεράστια οφέλη ενός καλού, χορταστικού ύπνου.
Δεν είναι, άλλωστε, τυχαίο το μήνυμα της φετινής Παγκόσμιας Ημέρας Ύπνου, Ο Ύπνος είναι Ουσιαστικός για την Υγεία μας. Ο ποιοτικός ύπνος βοηθά το σώμα και το μυαλό μας να ξεκουραστεί, εξοικονομεί απαραίτητη ενέργεια για τον οργανισμό μας, και συμβάλλει στην υγιή ανάπτυξη των βρεφών και των παιδιών. Με άλλα λόγια, ο ύπνος είναι απολύτως απαραίτητος για τον ανθρώπινο οργανισμό.
Γι’ αυτό, άλλωστε, η βιομηχανία του Ύπνου γνωρίζει μεγάλη ανάπτυξη στις μέρες μας. Οι άνθρωποι δίνουν ολοένα και περισσότερη σημασία στον ποιοτικό ύπνο, και φροντίζουν να έχουν τον κατάλληλο χώρο και τα κατάλληλα αξεσουάρ για να το επιτύχουν.